Biologiczna ochrona roślin

Uszkodzone liście, szary nalot na roślinach, zasychające wierzchołki pędów, nekrozy prowadzące do obumierania tkanek… Nie zawsze całkowicie można wyeliminować pojawiające się choroby i szkodniki, jednak dzięki odpowiednim metodom można w dużym stopniu ograniczyć ich występowanie – i to bez stosowania zbędnej chemii! Biologiczna ochrona roślin jest najlepszym sposobem na osiągnięcie powyższego celu.

Ogród jest ekosystemem. To miejsce, w którym uprawia się rośliny i żyją liczne mikroorganizmy glebowe. Odpowiednia kondycja roślin decyduje o tym, czy panuje w nim równowaga biologiczna.

Biologiczna ochrona roślin – pielęgnacja roślin

Różnorodność roślin sprzyja rozwojowi zdrowego ogrodu. Im więcej gatunków roślin w nim rośnie, tym rzadziej pojawiają się groźne choroby i niebezpieczne szkodniki. Nie wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w ogrodzie powoduje, że zarodniki, mając doskonałe warunki do rozwoju, rozprzestrzeniają się w szybkim tempie stają się źródłem infekcji pierwotnych i wtórnych. Biologiczna ochrona roślin pozwala w sposób naturalny i bezpieczny dla ludzi oraz otaczającego ich środowiska utrzymać patogeny i szkodniki na niskim, nieszkodliwym dla roślin poziomie. Przy wyborze odmian roślin należy wybierać takie, które są dobrze przystosowane do rodzaju gleby, temperatury czy wilgotności powietrza. Wówczas będą one odporniejsze na choroby i szkodniki.

fot.: Owned by the author

Ważne są odpowiednio wykonane zabiegi pielęgnacyjne, oraz podlewanie roślin w czasie suszy. Najlepiej nawadniać je w godzinach porannych, aby liście zdążyły przeschnąć jeszcze przed nocą (wysoka wilgotność sprzyja rozwojowi groźnych chorób grzybowych, np. mączniakowi prawdziwemu i rzekomemu, szarej pleśni). Wysoka wilgotność wabi również ślimaki (w lecie zwłaszcza nocami), które masowo pojawiają się na mokrych roślinach, uszkadzając lub niszcząc je całkowicie. Z kolei w okresie intensywnych opadów deszczu gleba ogranicza przepływ powietrza, a utrzymujące się okresy suszy zmniejszają w niej zawartość wody. W takich skrajnych warunkach pojawiają się choroby przemiany materii, czyli zaburzenia związane nagromadzeniem soku w roślinie. Ich objawy to m.in. osłabiony wzrost, co staje się przyczyną ataku chorób i szkodników.

Biologiczna ochrona roślin – warunki glebowe

fot.: Owned by the author

Gleba ma ogromny wpływ na kondycję roślin. Dbanie o utrzymanie i systematyczne podnoszenie naturalnego potencjału plonotwórczego gleby w ogrodzie wpływa korzystnie na właściwy rozwój roślin. Prawidłowo odżywiona, nawożona w sposób zrównoważony gleba wpływa korzystnie na uprawiane na niej rośliny. Na jakość gleby w dużym stopniu wpływa zasilanie nawozami naturalnymi. Bardzo dobre są naturalne nawozy organiczne, takie jak komposty oraz nawozy biohumusowe (komposty koprolitowe). Wytwarzane są one na bazie wermikompostu (odchody dżdżownic kalifornijskich), który zawiera pożyteczne mikroorganizmy glebowe. Przyspiesza on wzrost roślin i pobudza życie biologiczne gleby. Kompostem i wermikompostem glebę można zasilać przez cały rok. Gleba przewiewna, żyzna, o odpowiedniej wilgotności i dobrze napowietrzona wpływa na prawidłowy rozwój roślin. Są one wówczas silne i tym samym odporniejsze na działanie czynników chorobotwórczych oraz szkodników.

Biologiczna ochrona roślin – organizmy pożyteczne

Wiele groźnych szkodników ma swoich naturalnych wrogów – drapieżne owady (biedronki, złotooki, ważki, mrówki), drapieżne pająki oraz ptaki. Wrogowie naturalni w dużym stopniu ograniczają liczebność szkodników. Nie niszczą ich w 100% jednak powodują, że walka z nimi może już nie być konieczna.

Znane nam biedronki oprócz mszyc żywią się również tarcznikami, miodówkami, przędziorkami i larwami motyli. Złotooki żywią się mszycami i wciornastkami (zarówno formami dorosłymi, jak również ich jajami). Pożyteczne owady przywabią do ogrodu miododajne rośliny, gdyż dorosłe osobniki najczęściej żywią się pyłkiem i nektarem. Owady zapylające to głownie pszczołowate (kilkaset gatunków dzikich pszczół), 30 gatunków trzmieli i pszczoły miodne. Przy stosowaniu środków owadobójczych, niestety oprócz szkodników niszczone są również owady pożyteczne. Jeżeli chodzi o ptaki, warto w koronach drzew umieszczać budki lęgowe i posadzić rośliny, które mają jadalne owoce: jarzębiny, kaliny, rokitniki i róże. Ptaki stanowią bowiem bardzo ważne ważne ogniwo złożonego  łańcucha  pokarmowego. Zimą ptaki można dokarmiać w ogrodzie ziarnem umieszczonym w karmniku.

Biologiczna ochrona roślin – profilaktyka

Profilaktyka ma ogromne znaczenie, jeżeli chodzi o przeciwdziałanie organizmom szkodliwym i zapobieganie chorobom. Stwarzanie roślinom uprawnym znajdującym się w ogrodzie optymalnych warunków do wzrostu przez prawidłowe zmianowanie, nawożenie, czy nawadnianie ma ogromne znaczenie w ograniczaniu negatywnych skutków wynikających z działalności agrofagów. Mechaniczna uprawa gleby jest sposobem na zwalczanie niektórych szkodników oraz ogranicza ilość nasion chwastów. Ważny jest także właściwy termin siewu i sadzenia, odpowiednia rozstawa i zagęszczenie roślin (zmniejsza ryzyko wystąpienia groźnych chorób grzybowych). 

W pierwszej kolejności należy niszczyć źródła infekcji. Biologiczna ochrona roślin w dużej mierze oparta jest na przeprowadzanych regularnie lustracjach. Dzięki temu można zlokalizować i usunąć pierwsze siedliska szkodników lub pozbyć się części roślin, które wykazują objawy chorobowe. Zainfekowanych części lub całych roślin nie należy umieszczać w kompostowniku Na kompost nie daje się również grabionych jesienią liści z drzew owocowych, ponieważ zazwyczaj są one siedliskiem groźnych zarodników, które mogą stać się przyczyną infekcji pierwotnych na wiosnę. Liście są również miejscem zimowania szkodników.

fot.: Owned by the author

Warto również stosować naturalne preparaty. Część z nich zawierają wyciągi roślinne, a niektóre żywe formy organizmów drapieżnych, będących pasożytami określonych grup szkodników. Preparaty te nie wpływają negatywnie na środowisko.

W ogrodzie czy na działce warto sadzić rośliny, których zapachu nie lubią określone szkodniki: czosnek (zapobiega wystąpieniu mszyc, przędziorków, nornic i ślimaków), cebula (chroni przed mszycami, przędziorkami i pędrakami). Aksamitki z kolei pomagają w zwalczaniu nicieni glebowych.

fot.: Owned by the author

Należy kupować tylko zdrowe rośliny do ogrodu. Porażone chorobą lub zasiedlone przez szkodniki staną się źródłem infekcji dla innych roślin znajdujących się w ogrodzie. Dlatego przed zakupem należy sprawdzić, czy nie ma żadnych plam i przebarwień lub dziur wygryzionych w liściach. Warto zwrócić uwagę czy ziemia w pojemniku nie jest zbyt sucha.

Biologiczna ochrona roślin – stosowanie wyciągów z roślin i nie tylko

fot.: Owned by the author

Wiele goźnych szkodników, w tym mszyce można zwalczać naturalnymi metodami. Jednym z nich jest samodzielne przygotowanie preparatów, które nie są szkodliwe dla ludzi i środowiska. Wiele wyciągów niszczy również inne szkodniki, zapobiega też groźnym chorobom. Wyciągi należy wykorzystać w ciągu doby od przygotowania. Wywary po przelaniu do szczelnych butelek można przechowywać przez okres nawet czterech miesięcy. Najbardziej znane są wyciągi z pokrzywy, mniszka lekarskiego, czosnku oraz wywary z cebuli. Stosuje się je do zwalczania mszyc oraz innych groźnych szkodników (m.in. przędziorków, miodówek, roztoczy). Zapobiegają również wystąpieniu chorób bakteryjnych i grzybowych.

Warto tworzyć odpowiednie schronienia dla pożytecznych owadów i ptaków. Inwazja mszyc może być spowodowana nieprawidłowościami związanymi z przepływem soków w roślinie. Można je wyeliminować poprzez spulchnienie i nawodnienie gleby. Mszyce można usuwać ręcznie, lub podlewając roślinę zimną wodą (w tym również spodnie strony liści). Sprawdzoną metoda jest również wodą, która pozostała po gotowaniu ziemniaków. Można również zastosować mączkę mineralną na rośliny. W przypadku wciornastka oraz mączlika można stosować tablice lepowe (w pierwszym przypadku niebieskie, a w drugim żółte).

Love Natura – Kochamy to, co naturalne!

Spodobał Ci się nasz artykuł? Udostępnij go znajomym!