Niże i wyże – jak je odróżnić?

20 października 2018 Przemysław Matuszewski

2.4/5 - (236 votes)

Niże i wyże to układy baryczne (czyli strefy obniżonego lub podwyższonego ciśnienia), którym towarzyszy charakterystyczny dla danego układu typ pogody. Kiedy mamy do czynienia z ośrodkiem niskiego ciśnienia, a kiedy z układami wysokiego ciśnienia? Jak odróżnić niż od wyżu?

Niże i wyże – krótka charakterystyka

Pogoda w naszym kraju jest bardzo zmienna. To właśnie niże i wyże są sprawcami wielu zmian zachodzących w pogodzie w trakcie całego roku. Niż to układ baryczny, w którym najczęściej pojawiają się fronty atmosferyczne. Przejście niżu związane jest ze spadkiem ciśnienia i zmianą niektórych składników pogody, takich jak np. temperatury oraz zachmurzenia. Powietrze atmosferyczne w niżu na obszarze naszego kraju przemieszcza się po spirali – w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. W jego centrum dochodzi do unoszenia powietrza, co w konsekwencji prowadzi do procesu skraplania wody, który sprzyja rozwojowi chmur i opadom. Na obszarach niżowych ciśnienie powietrza najniższą wartość osiąga wewnątrz niżu i wzrasta ona na zewnątrz.

Z kolei wyż jest obszarem wysokiego ciśnienia, w którym najwyższe wartości ciśnienia atmosferycznego notowane są w centrum tego układu. Wartości ciśnienia w układzie wyżowym maleją na zewnątrz. Powietrze w naszym kraju znajdujące się w centrum niżu porusza się spiralnie – zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Opadające w centrum wyżu powietrze ochładza się, co powoduje zanikanie chmur. Niże i wyże bardzo łatwo odróżnić od siebie.

Obserwacja niżu

Początkowo po obecnych na niebie chmurach Cirrus pojawiają się chmury Cirrostratus oraz Altostratus, które zwiastują zmianę pogody. W kolejnym dniu wzrasta zachmurzenie, a chmury warstwowe zaczynają szczelnie pokrywać niemal całe niebo. To właśnie z nich najczęściej pada deszcz lub śnieg. Następuje wówczas spadek ciśnienia oraz wzrost prędkości wiatru. Taki typ pogody może trwać przez jeden dzień lub nawet przez kilka do kilkunastu dni.

Pogorszeniu pogody w okresie letnim mogą towarzyszyć gwałtowne burze oraz nawalne opady deszczu. Fronty atmosferyczne towarzyszące przemieszczającym się ośrodkom niskiego ciśnienia to nic innego, jak obszary wirującego powietrza, których średnica może wynieść od kilkudziesięciu do nawet kilku tysięcy kilometrów. Rozwojowi chmur burzowych towarzyszyć mogą wówczas opady gradu oraz inne gwałtowne zjawiska pogodowe (downburst, microburst). Przemieszczanie się ośrodków niskiego ciśnienia najczęściej wiąże się ze spadkiem temperatury powietrza.

Cechy pogody niżowej

Jak odróżnić niż od wyżu? Pogodę niżową najczęściej cechuje duże zachmurzenie i towarzyszące mu opady. Często przemieszczaniu się ośrodków niskiego ciśnienia towarzyszą również silne wiatry, które mogą powodować ogromne straty materialne. Niżowa pogoda w lecie związana jest przede wszystkim z zachmurzeniem i dość niskimi temperaturami oraz opadami.

Niżowa pogoda w lecie związana jest przede wszystkim z zachmurzeniem i opadami.

Z kolei ośrodki niskiego ciśnienia w zimie cechują się wzrostem zachmurzenia oraz opadami deszczu ze śniegiem lub samego deszczu. Niże w zimie często zwiastują odwilż i ocieplenie. Niże i wyże znacznie różnią się między sobą wieloma cechami, które można zaobserwować w postaci widocznych gołym okiem zmian w pogodzie.

Obserwacja rozbudowującego się wyżu

Wyżowej pogodzie towarzyszy błękitne niebo. Często na niebie zaobserwować można pojedyncze chmury kłębiaste, które bardzo szybko zanikają. Obecność wyżu najczęściej wiąże się z całkowitym brakiem wiatru lub słabym wiatrem. W okresie letnim wyż oznacza wzrost temperatury (zazwyczaj upalną aurę).

Z kolei w zimie sprzyja utrzymywaniu się silnych mrozów. Wyżowa aura może utrzymywać się przez krótki okres czasu, jednak często może zalegać przed długi czas – nawet do kilku tygodni.

Cechy wyżowej pogody

Jak odróżnić wyż od niżu? Wystąpienie wyżu najczęściej oznacza piękną pogodę. W okresie letnim wyżową pogodę cechuje przede wszystkim niska wilgotność powietrza i niewielkie zachmurzenie lub jego brak. Dzięki temu zwiększa się usłonecznienie. Temperatura powietrza zazwyczaj jest wysoka.

Z kolei w okresie zimowym pogoda może być podobna do tej letniej, czyli z dużą ilością słońca i niewielkim zachmurzeniem. Jednak zimą przy tego typu aurze trzeba pamiętać o możliwości występowania dużych mrozów, zwłaszcza w nocy.

„Zgniły wyż” jako wyjątek od reguły pięknej pogody

W przypadku, kiedy ruchy powietrza są niewielkie, wówczas wyż może utrzymywać się przez dłuższy czas w jednym miejscu. W takim przypadku w centrum wyżu może dojść do nagromadzenia się dużych ilości pary wodnej, co najczęściej prowadzi do rozwoju mgieł oraz zachmurzenia warstwowego. Wówczas mamy do czynienia ze „zgniłym wyżem”. W takich warunkach może wystąpić oblodzenie oraz pojawiać się szadź. Również temperatura powietrza jest wówczas znacznie niższa.

Przy takich warunkach często może zalegać smog, zwłaszcza w większych miastach lub w obniżeniach terenu. „Zgniłe niże” najczęściej pojawiają się w okresie wiosennym i jesiennym. Niż i wyż charakteryzuje więc odmienne typy pogody.

Love Natura – Kochamy to, co naturalne!

Spodobał Ci się nasz artykuł? Udostępnij go znajomym!