Czynniki hamujące rozwój burz

Burze to zjawiska występujące na określonym obszarze, którym najczęściej towarzyszą intensywne opady deszczu oraz gradu wraz z wyładowaniami atmosferycznymi. Do powstania burzy przyczynia się szereg czynników. Jakie są natomiast czynniki hamujące rozwój burz?

Czynniki hamujące rozwój burz

Do podstawowych czynników wpływających na intensywność zjawisk burzowych zaliczyć można m.in. chwiejność termodynamiczną oraz pionowy profil wiatru w warstwie troposfery. Im większa chwiejność i większe uskoki wiatru, tym lepsza jest organizacja i większa intensywność burz. Jakie są zatem czynniki hamujące rozwój burz? Do najczęściej spotykanych zagrożeń podczas występujących burz zalicza się intensywne opady deszczu i gradu, silne porywy wiatru oraz trąby powietrzne (zwłaszcza w przypadku rozwoju superkomórek burzowych).

fot.: Owned by the author

Zmienne warunki, które panują w warstwie troposfery decydują o intensywności zjawisk burzowych. Bardzo często jednak pomimo korzystnych warunków nawet jeden czynnik ograniczający możliwość inicjacji konwekcji może spowodować, że rozwój burz zostanie całkowicie zahamowany. Które z czynników hamujących rozwój burz w największym stopniu wpływają na procesy konwekcyjne?

Podstawowe czynniki hamujące rozwój burz

Bardzo często nawet wysoka wartość wskaźnika CAPE (Convective Available Potential Energy), czyli energii potencjalnej dostępnej konwekcyjnie może nie wystarczyć, aby zainicjowany został rozwój burz. Im wyższa energia, tym większe szanse na rozwój silnych burz. Niskie wartości CAPE znacznie ograniczają rozwój silniejszych burz.

fot.: Owned by the author

Istnieje szereg czynników hamujących rozwój burz. Zalicza się do nich m.in.: prędkość wiatru wraz z uskokami na różnych wysokościach oraz obecność warstwy hamującej.

Kiedy konwekcja zostaje zahamowana?

W przypadku, gdy cząsteczka, która unosi się do góry napotka po drodze warstwę inwersyjną, wówczas chmurom burzowym znacznie trudniej będzie się rozwinąć. Przy warstwie inwersyjnej temperatura wraz z wysokością rośnie, zamiast spadać. Mowa tutaj o wskaźniku CIN (Convective Inhibition). Wartość CIN podobnie, jak CAPE podawana jest w J/kg. Im większe ujemne wartości CIN, tym ryzyko wystąpienia burzy jest mniejsze.

Wilgotność powietrza, a rozwój burz

Duże znaczenie w przypadku rozwoju burz odgrywa wilgotność powietrza. Wilgotność ma ogromne znaczenie w przypadku inicjacji i dalszego procesu powstawania burz. Im wyższa wilgotność, tym większe szanse na rozwój burz. Niedosyty wilgotności na każdym z poziomów troposfery mogą znacznie utrudniać rozwój zjawisk burzowych. Jakie jeszcze inne znane czynniki hamujące rozwój burz mają istotne znaczenie?

Poziom kondensacji wymuszonej jako czynnik hamujący rozwój zjawisk burzowych

LCL (Lifted condensation level), czyli poziom kondensacji wymuszonej to wysokość, na której skrapla się para wodna. Niski poziom kondensacji (osiągający wartości poniżej 1000 m) ma korzystne znaczenie dla rozwoju burz. LCL poniżej 1000 m w parze z wysokimi wartościami energii potencjalnej dostępnej konwekcyjnie (CAPE) sprzyja rozwojowi burz gradowych, które często połączone są z silnymi porywami wiatru (downburst).

fot.: Owned by the author

Wartości wyższe oznaczają niską wilgotność, która utrudnia rozwój komórek konwekcyjnych. LCL przydatny jest również do prognozowania rozwoju trąb powietrznych i superkomórek burzowych.

Niestabilność atmosfery, a rozwój burz

LFTX (LI – Lifted Index) to inaczej niestabilność w atmosferze. Im wartość wskaźnika jest wyższa tym powietrze jest bardziej stabilne. Wówczas występuje niewielkie prawdopodobieństwo rozwoju zjawisk konwekcyjnych. Czym wartości są niższe (bardziej ujemne), tym atmosfera jest bardziej niestabilna. W związku z tym wzrasta szansa na rozwój zjawisk burzowych.

Wskaźniki kinematyczne, a organizacja burz

Wiatry wiejące z różną prędkością na różnych wysokościach sprzyjają rozwojowi szczególnie gwałtownych zjawisk. Czym wartości są wyższe, tym większa szansa na rozwój bardziej zorganizowanych burz multikomórkowych lub większych klastrów.

DLS lub SHEAR 0-6 jest parametrem kinematycznym, dzięki któremu możliwe jest określenie uskoku wiatru z dużej części troposfery. Im większa różnica wiatrów, które wieją w troposferze na różnych wysokościach, tym wartości wskaźnika są wyższe. Pokrycie uskoku ze zwiększoną niestabilnością często prowadzi do rozwoju dużo lepiej zorganizowanych komórek burzowych (przy jednoczesnym spełnieniu innych warunków, m.in. odpowiedniej wilgotności, braku inwersji i zachmurzenia).

fot.: Owned by the author

SRH to skrętność wiatru, która odgrywa ogromne znaczenie w przypadku prognozowania możliwości wystąpienia superkomórek burzowych.

LLS lub SHEAR 0-1 to parametr, który oznacza uskok wiatru z najniższej przyziemnej warstwy troposfery. Wykorzystuje się go m.in. do prognozowania tornad.

Słabe warunki kinematyczne są czynnikiem hamującym rozwój większych układów burzowych. Sprzyjają one rozwojowi jedynie słabo zorganizowanych, niemal pojedynczych – stacjonarnych i krótkotrwałych komórek burzowych.

Powyżej omówione zostały tylko niektóre czynniki hamujące rozwój burz. Czynników wpływających na proces konwekcji i w konsekwencji dalszy rozwój zjawisk burzowych jest o wiele więcej, jednak powyższe uznane zostały za najważniejsze.

Love Natura – Kochamy to, co naturalne!

Spodobał Ci się nasz artykuł? Udostępnij go znajomym!