Efekt jeziora (efekt morza) – co to jest?

Pojawiające się na obszarze naszego kraju opady śniegu cechują się zróżnicowaną intensywnością. Nierzadko bywają bardzo intensywne i długotrwałe – dotyczy to m.in. regionów nadmorskich. Wówczas mamy do czynienia ze zjawiskiem, jakim jest efekt jeziora (zwany również efektem morza). Na czym polega zjawisko efektu jeziora i kiedy mamy z nim do czynienia?

Efekt jeziora (morza) – co o nim wiemy?

Ze zjawiskiem efektu jeziora mamy do czynienia w momencie, kiedy nad stosunkowo ciepłe wody zbiornika wodnego (morza lub jeziora) napływają zimne, arktyczne lub arktyczno-kontynentalne masy powietrza. Wówczas pojawia się efekt jeziora (jeśli zbiornikiem, nad który napływa zimne powietrze jest jezioro) lub efekt morza (jeśli zbiornikiem, nad który napływa zimne powietrze jest morze).

fot.: Owned by the author

Zjawisko to polega na wzmożonym parowaniu wody z powierzchni zbiornika w wyniku zwiększonego pionowego gradientu temperatury (przy dodatniej temperaturze wody oraz ujemnej temperaturze powietrza). Gdy chłodne masy powietrza przemieszczają się nad cieplejszym zbiornikiem wodnym, zaczynają się ogrzewać od spodu. „Nagrzane” i wilgotne powietrze unosi się wówczas do góry, a następnie ochładza na wysokości ok. 2-5 km.

Jak powstaje efekt jeziora?

Następstwem parowania i ochładzania jest silny rozwój chmur kłębiastych (bardzo zasobnych w wilgoć). Następnie, chmury po dotarciu na ląd oddają nagromadzoną wcześniej wilgoć, przynosząc przelotne opady śniegu o natężeniu umiarkowanym lub silnym, którym dość często towarzyszą wyładowania atmosferyczne (burze śnieżne). Silne opady w stosunkowo krótkim czasie mogą doprowadzić do poważnego paraliżu komunikacyjnego.

fot.: Owned by the author

Oprócz opadów śniegu pojawiać się mogą również opady gradu, krupy śnieżnej oraz deszczu ze śniegiem. Opady o zmiennym natężeniu w zależności od warunków mogą trwać od kilku godzin do nawet kliku dni. Z kolei w okresie letnim mogą pojawiać się ulewne opady deszczu, które nierzadko stają się przyczyną powodzi błyskawicznych powodujących znaczne straty.

Efekt jeziora (efekt morza) – kiedy i gdzie najczęściej występuje?

Zjawisko, jakim jest efekt jeziora (morza) pojawia się najczęściej od listopada do lutego. Nierzadko występuje także na przełomie września i października. Efekt morza może oddziaływać na obszarze od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu kilometrów w głąb lądu. Największa intensywność zjawiska przypada jednak na obszary znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie zbiornika wodnego.  

fot.: Owned by the author

Na obszarze naszego kraju efekt morza związany jest z obecnością Morza Bałtyckiego, stanowiącego magazyn ciepła, który bardzo powoli reaguje na zmiany temperatury powietrza. Zjawisko efektu morza w naszym kraju pojawia się przede wszystkim na wybrzeżu oraz częściowo w głębi lądu, m.in. na Warmii i Mazurach, rzadziej na Kujawach.

Od czego zależy intensywność opadów podczas efektu jeziora?

Cechą charakterystyczną efektu jeziora są chmury przynoszące opady, które najczęściej przechodzą w jednej linii od strony zbiornika w kierunku lądu. Intensywność opadów uzależniona jest m.in. od uskoku wiatru, czyli różnicy w prędkości (uskok prędkościowy) i kierunku (uskok kierunkowy) wiatru między poszczególnymi warstwami troposfery.

fot.: Owned by the author

Im mniejszy będzie uskok wiatru, tym efekt jeziora będzie silniejszy. Intensywność opadów zależy również od zawartości wilgoci w napływających masach powietrza. W zależności od intensywności opadów, pokrywa śnieżna przy utrzymującej się temperaturze powietrza poniżej 0°C może osiągnąć znaczną grubość.  

Love Natura – Kochamy to, co naturalne!

Spodobał Ci się nasz artykuł? Udostępnij go znajomym!