Zachmurzenie jako jeden ze składników pogody
Jest jedynym składnikiem pogody, do pomiaru którego nie stosuje się żadnego przyrządu meteorologicznego. Zachmurzenie, bo o nim mowa, określa stopień pokrycia nieba chmurami. Każdy obserwator określa je zatem „na oko”.
Zachmurzenie – charakterystyka
Jest nielubianym przez każdego z nas składnikiem pogody i jednocześnie jednym z najbardziej zmiennych elementów pogody. Zachmurzenie w naszym kraju występuje w różnym natężeniu, co związane jest oczywiście z porą roku. Nie jest pożądane szczególnie w okresie letnich urlopów i wypoczynku. Najczęściej wiąże się z obecnością niżu. W obszarze niskiego ciśnienia, dodatkowo wspomaganym wilgotnym powietrzem najczęściej tworzą się fronty atmosferyczne. Oddzielają one różne masy powietrza, np. suchą od wilgotnej lub zimną od ciepłej.
fot.: Owned by the authorZ kolei pogodę typowo wyżową charakteryzuje zachmurzenie minimalne lub jego całkowity brak. Wyjątek od reguły stanowią jesienne „zgniłe wyże”, gdzie pomimo panującego wysokiego ciśnienia mamy do czynienia z zalegającą nad naszymi głowami cienką warstwą chmur. Tego typu niże powodują pogorszenie naszego samopoczucia, a pogoda wówczas jest szara, ponura i „zgniła”.
Zachmurzenie w Polsce
W Polsce roczny przebieg zachmurzenia najczęściej wiąże się z występowaniem układów wysokiego i niskiego ciśnienia. Zachmurzenie w naszym kraju charakteryzuje duża zmienność – zarówno pod względem stopnia, jak również rodzaju oraz charakterystyczne występowanie w określonych miesiącach w skali całego roku. W naszym kraju w ciągu roku mamy od 120 do aż 160 dni pochmurnych (wówczas 80% nieba pokryte jest chmurami). Z największym zachmurzeniem mamy do czynienia w listopadzie i grudniu oraz w styczniu. W miesiącach letnich (głównie czerwiec, lipiec) jest ono zdecydowanie mniejsze i wynosi ok. 50%.
W okresie wiosenno – letnim nad Polską występują najczęściej chmury konwekcyjne, przynoszące burze i silniejsze opady. W kolei w porze jesienno – zimowej bardzo często towarzyszą nam chmury warstwowe o niskiej i średniej podstawie.
fot.: Owned by the authorŚrednie roczne zachmurzenie w naszym kraju waha się od ok. 5 do 5,5 oktanta (co stanowi od 60% do 70% stopnia pokrycia nieba chmurami). Regionami o najmniejszym zachmurzeniu są obszary Polski północno-zachodniej, środkowej oraz Kotlina Sandomierska. Największym stopniem pokrycia nieba charakteryzuje się Pojezierze Pomorskie i Przedgórze Sudeckie na Dolnym Śląsku. W zachodniej części Polski jest ono większe niż w regionach centralnych oraz wschodnich.
Jak określić stopień zachmurzenia?
Stopień zachmurzenia, czyli pokrycia nieba chmurami określa się przy pomocy skali o wartościach od 0 do 8, gdzie:
0 – bezchmurne niebo
1 – słoneczne niebo
2 – mała ilość chmur na niebie
3 – małe zachmurzenie
4 – częściowe zachmurzenie
5 – pochmurno
6 – w większości pochmurno
7 – chmury w większości przesłaniają niebo
8 – zachmurzenie całkowite
fot.: Owned by the authorInna, uproszczona skala zachmurzenia:
0/8 – bezchmurne niebo
1-3/8 – zachmurzenie małe
4-5/8 – umiarkowane
6-7/8 – duże
8/8 – całkowite
Obserwacja wielkości zachmurzenia opiera się tylko i wyłącznie na szacowaniu wzrokowym. Określa się je w oktantach. Oktant oznacza jedną ósmą. Razem z informacją o zachmurzeniu podaje się również rodzaj i gatunek chmur, które dominują na niebie. Zdecydowanie większe zachmurzenie obserwuje się nad wodami (zwłaszcza oceanami), niż nad lądem. Duże znaczenie mają także warunki, w których dokonuje się „pomiaru” zachmurzenia. Obserwacje najlepiej prowadzić w takim miejscu, w którym można zobaczyć jak największy wycinek nieba.
Wpływ zachmurzenia na nasze samopoczucie
Już od dawna znany był wpływ pogody na nasze samopoczucie. Zachmurzenie, podobnie jak pozostałe składniki pogody w znacznym stopniu wpływa na nasz organizm. Stopień pokrycia nieba chmurami „zmienia’ nasz nastrój i samopoczucie pozytywnie – kiedy jest pogodnie, oraz wpływa na nas niekorzystnie – gdy za oknami jest szaro i ponuro.
Love Natura – Kochamy to, co naturalne!
