Chmura szelfowa – struktura, jakiej jeszcze nie widzieliście!

Chmura szelfowa (wał szkwałowy) jest najbardziej złowieszczo wyglądającą chmurą i z pewnością najefektowniejszą strukturą, jaką możemy zaobserwować i podziwiać na naszym niebie. Tworzy ją wał ściśle połączony z czołem burzy, a jej obecność zwiastuje szybkie nadejście gwałtownych zjawisk burzowych. 

Chmura szelfowa – krótka charakterystyka

Chmury obserwujmy na niebie prawie każdego dnia. Chmura szelfowa (z łac. arcus, z ang. shelf cloud) występuje zazwyczaj na czole superkomórek oraz na granicy nasuwającego się burzowego frontu atmosferycznego – w jego przedniej części. Gdy pojawi się na horyzoncie, w ciągu 5-15 minut możemy spodziewać się niszczącego wiatru szkwałowego wraz z intensywnymi opadami deszczu lub gradu. Pojawia się głównie przy burzach wielokomórkowych, których przednia strefa ułożona jest liniowo lub łukowo – tworząc bow echo lub derecho. Sam wał chmurowy nie stanowi dla nas zagrożenia, jednak zwiastuje nadejście gwałtownych zjawisk pogodowych. Czasami chmura szelfowa może pojawić się w przedniej części układu nieprzynoszącego wyładowań atmosferycznych lub na czele burz, które uległy osłabieniu w wyniku niesprzyjających warunków atmosferycznych.

Proces powstawania

Wał szkwałowy tworzy się w przedniej części układów burzowych – w związku z oddziaływaniem prądu zstępującego (chłodniejszego powietrza), który kieruje się w stronę powierzchni ziemi. Towarzyszące mu chłodne, cięższe masy powietrza dostają się pod cieplejszą masę powietrza, która zalega przed burzą. Powietrze cieplejsze, jako lżejsze unosi się do góry, ochładza, po czym dochodzi do kondensacji pary wodnej w powietrzu. W wyniku powyższych procesów powstaje chmura szelfowa. Na styku tych dwóch, różnych mas powietrza zlokalizowana jest powierzchnia frontu szkwałowego.

fot.: Owned by the author

Cechy rozpoznawcze

Ten typ chmury bardzo łatwo rozpoznać. Chmura szelfowa jest podłużną, poziomą chmurą pojawiającą się na czele układu burzowego. Wał może być jedno- lub wielowarstwowy, a jego kształt uzależniony jest głównie od ukształtowania terenu. Podstawa chmury szelfowej często jest poszarpana, co stanowi dowód na obecność dużego uskoku wiatru spowodowanego oddziaływaniem chłodnych i ciepłych mas powietrza. Nadciągający w naszą stronę wał szkwałowy może świadczyć o wystąpieniu w niedługim czasie gwałtownej burzy, zwłaszcza, jeśli przemieszcza się szybko i jest nieco poszarpany. Obecność strzępków chmur pod wałem, wędrujących w górę w kierunku podstawy chmury uzasadnia możliwość wystąpienia gwałtownych porywów wiatru.

fot.: Owned by the author

Jak często pojawiają się wały szkwałowe w naszym kraju?

W Polsce przeciętnie w ciągu roku możemy zaobserwować do kilku tego typu chmur w określonym miejscu. Powstawać mogą o każdej porze roku, jednak najczęściej występują w okresie letnim. W zimie, jeżeli w ogóle dojdzie do ich powstania – są zazwyczaj mniej rozbudowane (jednowarstwowe).

fot.: Owned by the author

fot.: Owned by the author

fot.: Owned by the author

Pojawienie się tej groźnie wyglądającej chmury na niebie świadczy o możliwości wystąpienia gwałtownego wiatru szkwałowego. Jej wygląd często kojarzony jest z nadejściem „apokalipsy”. Porywy wiatru towarzyszące przemieszczaniu się wału szkwałowego mogą wyrywać drzewa z korzeniami, zrywać linie energetyczne, a nawet dachy domów. Po jego przejściu dociera do nas właściwa część chmury burzowej z ulewnym deszczem, a często także z gradem. Dlatego też prędkie rozpoznanie chmury szelfowej daje nam możliwość szybkiego znalezienia schronienia.

Love Natura – Kochamy to, co naturalne!

Spodobał Ci się nasz artykuł? Udostępnij go znajomym!